Cập nhật: 13:40:31 12/9/2008

Kết quả thanh tra của Bộ Khoa học và Công nghệ đã phát hiện hàng trăm cửa hàng xăng dầu vi phạm. Đối tượng nào dễ vi phạm, hệ thống bán lẻ xăng dầu nào đáng tin cậy là những câu hỏi mà phóng viên Báo Công Thương đặt ra với ông Trần Minh Dũng- Chánh Thanh tra Bộ Khoa học và công nghệ.

CôngThương - * Xin ông đánh giá kết quả đợt kiểm tra các cửa hàng xăng dầu vừa qua?

- Tính đến hết tháng 8/2008, chúng tôi kiểm tra được 1.968 cơ sở kinh doanh xăng dầu, phát hiện 384 cơ sở vi phạm, chiếm 16,6%. Nếu so với tỉ lệ vi phạm năm 2003 chiếm gần 30 % trong số gần 4.500 cửa hàng kiểm tra thì tỷ lệ vi phạm năm nay đã giảm rất nhiều. Chứng tỏ quản lý nhà nước đã có tác động tích cực vào hệ thống bán lẻ xăng dầu. Tuy nhiên, cách thức gian lận lại tinh vi hơn nhiều. Nếu trước đây hiện tượng gắn chíp vào máy bơm xăng dầu chỉ lác đác 4-5 trường hợp thì nay đã lan ra ở nhiều nơi với khoảng 22 vụ, chiếm 5,9% số vụ vi phạm. Chẳng hạn, Vĩnh Phúc có 8 trong tổng số 23 cơ sở kiểm tra có vi phạm, tại Nghệ An thì có 9/25 xây xăng gian lận bằng cách lắp IC (mạch tích hợp) để điều khiển. Có trường hợp tại Long An, một cửa hàng xăng có 4 cột bơm, thì cả 4 cột đều phát hiện có gắn thêm bo mạch điện tử. Khi được hỏi, chủ cây xăng nói là thiết bị chống sét, nhưng kiểm tra thì thực tế là thiết bị gian lận.

* Những hình thức gian lận xăng dầu nào thường hay gặp nhất?

- Gian lận công nghệ cao phổ biến nhất là sử dụng thiết bị điều chỉnh sai số của máy bơm. Họ dùng IC với mã số bí mật được cài đặt sẵn và có thể điều khiển qua bàn phím cột bơm, khiến cột hiển thị lượng xăng lớn hơn thực tế. Có trường hợp họ lắp bảng vi mạch điện tử gây sai số lớn, thậm chí đến hơn 9%, như tại Hưng Yên, Nam Định, Phú Thọ, Nghệ An. Cũng có nơi cột bơm được lắp thêm công tắc chuyển mạch hoặc thiết bị đóng ngắt cầu dao có mã số. Khi cầu dao được ngắt, dữ liệu về việc đong đếm xăng không đầy đủ sẽ bị xóa hết như khi chưa hề có gian lận. Khi chúng tôi đến kiểm tra, chủ cây xăng chỉ cần cho ngắt cầu dao và nói rằng do mất điện, nên hành vi gian lận này rất khó bị phát hiện.

* Các ông đề xuất xử lý đối với các trường hợp vi phạm như thế nào?

- Hình thức xử lý với các vi phạm hiện nay mới là phạt hành chính, với mức cao nhất là 20 triệu đồng. Ngoài ra, thu giữ các phương tiện để gian lận để kiểm định trước khi được đưa vào sử dụng. Nhưng theo yêu cầu mới đây của Thủ tướng, với những trường hợp vi phạm nghiêm trọng, chúng tôi sẽ kiến nghị rút giấy phép kinh doanh, thậm chí còn bị xử lý hình sự.

* Một số DN kinh doanh xăng dầu tỏ ra rất bức xúc vì việc không công bố rõ ràng danh tích các cửa hàng vi phạm thuộc DN nào dễ gây hiểu lầm là hệ thống các cửa hàng bán lẻ xăng dầu đang “có vấn đề”, nhất là đối với hệ thống cửa hàng xăng dầu Petrolimex- đang là một thương hiệu có uy tín- xin ông trả lời bức xúc này?

- Chúng tôi đã giao cho các Sở Khoa học và công nghệ địa phương công bố công khai tại địa phương những cửa hàng vi phạm để người tiêu dùng biết và giám sát. Tuy nhiên, sắp tới chúng tôi sẽ công bố danh sách các cửa hàng vi phạm trên báo, đài.

Đối với hệ thống cửa hàng bán lẻ của Petrolimex, chúng tôi đánh giá cao. Vì đây là hệ thống tốt nhất, đáng tin cậy nhất và cung cấp xăng dầu ra thị trường bảo đảm nhất kể cả về số lượng và chất lượng. Bởi vì công tác kiểm tra đo lường của hệ thống Petrolimex rất chặt chẽ và thường xuyên; chỉ những khi thay đổi giá cả thì trưởng cửa hàng mới có mật mã để điều chỉnh giá theo quy định mà không được phép điều chỉnh sai số của cột đo xăng dầu; quy trình lưu mẫu trong khâu nhập hàng và bán hàng rất tốt; hơn nữa, toàn hệ thống cửa hàng của Petrolimex đã thực hiện pha màu cho từng loại xăng để chống hành vi gian lận về chất lượng (chỉ số ốctan) nên khó xảy ra tình trạng gian lận. Qua kiểm tra cho thấy, hầu như các cửa hàng trong hệ thống Petrolimex không vi phạm và có uy tín cao trên thị trường.

Nhưng đối với các hệ thống kinh doanh khác, đặc biệt là các cửa hàng kinh doanh nhỏ lẻ do tư nhân lập ra, do vốn ít, đầu tư thiết bị cũ nên sai số trong đo lường lớn. Những trường hợp gian lận mới phát hiện hầu hết là những cây xăng của tư nhân ở xa trung tâm nhưng có vị trí đắc địa, lưu lượng xe cỡ lớn qua lại nhiều.

Vừa qua, có hiện tượng một số DN tư nhân vi phạm treo logo Petrolimex trên các cột bơm, Petrolimex đã phản đối những trường hợp đó, nhưng các cửa hàng này cho rằng, họ mua nguồn xăng dầu của Petrolimex để kinh doanh nên được phép treo logo của Petrolimex. Tuy nhiên, chỉ những cửa hàng đại lý thuộc tổng đại lý trong hệ thống Petrolimex chúng tôi mới cho đó là cửa hàng trong hệ thống Petrolimex. Tuy nhiên, việc mạo nhận là đại lý của Petrolimex cũng dễ nhận ra. Vì cách quản lý của các cửa hàng trong hệ thống Petrolimecách rất bài bản, chặt chẽ, trong khi cách quản lý của các cơ sở tư nhân còn rất “nhộn nhạo”.

* Xin cảm ơn ông!

Thanh Hương (thực hiện)